Samorządy liczą na unijne pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy, bo potrzeb jest wiele. Dopiero wychodzą z kryzysu spowodowanego pandemią, a już muszą radzić sobie ze skutkami inflacji i wojny w Ukrainie. Dlatego potrzebna jest nie tylko zgoda polityczna, ale przede wszystkim gospodarcza.
To wnioski z pierwszego dnia odbywającego się w Sopocie II Samorządowego Kongresu Finansowego Local Trends. Debatę „Polskie i europejskie polityki rozwojowe w polskich samorządach , a skutki wojny w Ukrainie” poprowadził prof. Jerzy Hausner, a udział wzięli Małgorzata Jarosińska-Jedynak, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, Mieczysław Struk, Marszałek Województwa Pomorskiego, Jakub Banaszek, Prezydent Miasta Chełm oraz Jan Olbrycht, Poseł do Parlamentu Europejskiego oraz Piotr Arak, Dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Wojna w Ukrainie sprawiła, że wdrażane dotąd polityki rozwojowe w kraju, jak i w całej Unii Europejskiej muszą dziś zostać zredefiniowane. Sprawy bezpieczeństwa przesłaniać będą dotychczasowe kierunki działań poszczególnych krajów. Z kolei pomoc doraźna uchodźcom wojennym z Ukrainy, niezwykle potrzebna w pierwszych dniach i tygodniach wojny, z czasem musi zostać zastąpiona przez rozwiązania systemowe oraz wsparcie krótko- i długoterminowe. Wsparcie długofalowe, integracja społeczna i gospodarcza będą prawdopodobnie realizowane przez samorządy. To zadanie stanie się dodatkowym wyzwaniem, a być może szansą dla rozwoju regionów i gmin. Wobec wzrostu niepewności przy planowaniu budżetów samorządowych oraz rosnącej skali wyzwań związanych z podejmowaniem nadzwyczajnych środków łagodzenia kryzysu pandemicznego i uchodźczego samorządy potrzebują wytyczenia kierunków dla swoich strategii, perspektywy stabilnej przyszłości finansowej oraz możliwości skoordynowania wspólnych działań w wielu dziedzinach. Konieczne jest wypracowanie planu działania na kolejne miesiące oraz określenie przyszłych wyzwań dla lokalnych gospodarek.
Jak wynika z badań koniunktury gospodarczej w Polsce, szok wojenny wśród polskich firm jest mniejszy niż ten wywołany pandemią. Firmy są w niezłej kondycji, jednak z uwagi na niestabilną sytuację, nie planują większych inwestycji, tymczasem to one są motorem rozwoju. To przekłada się na prognozy wzrostu gospodarczego PKB, który już został zrewidowany z ponad 4 proc na 3,5 proc. Niepewna sytuacja, skutki pandemii, wojna, inflacja – to wszystko przytłacza inwestorów i samorządowców. Samorządy obawiają się, że bez środków finansowych nie będę w stanie realizować założonych inwestycji. Staną przed dylematem: inwestować i zadłużać się, czy całkowicie rezygnować z inwestycji, co skutkować będzie niższym wzrostem rozwoju gospodarczego i większym bezrobociem.
Narzędziem do wychodzenia z kryzysu pandemii oraz dalszego rozwoju wydaje się unijny Krajowy Plan Odbudowy oraz fundusze strukturalne z nowej perspektywy finansowej.
– Tempo i skala inwestycji zostały znacząco ograniczone. Nawet jeśli pojawiają się fundusze i europejskie, brakować będzie środków na wkład władny, więc samorządy zmuszone będą brać na ten cel kredyty – przewiduje marszałek Struk.
Małgorzata Jarosińska przyznała, że od 18 do 30 proc samorządów może mieć problem z wkładem własnym, do tego dochodzi problem uchodźczy i zadłużenie. – Dlatego – jak podkreśliła – samorządy powinny stawiać na prorozwojowe inwestycje, czyli takie, które dadzą impuls do kolejnych inwestycji.
Local Trends to projekt, którego celem jest wzmocnienie głosu gmin, miast, powiatów i województw w dyskusji o rozwoju społeczno-gospodarczym jednostek samorządu terytorialnego oraz kraju. Organizatorami Local Trends są Grupa MTP i Centrum Myśli Strategicznych we współpracy z partnerami strategicznymi. Nad jakością merytoryczną wydarzeń czuwa Rada Programowa składająca się z kilkudziesięciu ekspertów – przedstawicieli administracji państwowej, samorządów, biznesu oraz nauki.
Partnerami Strategicznymi są: Samorząd Województwa Pomorskiego, Samorząd Województwa Wielkopolskiego, Unia Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich, Związek Województw RP oraz Związek Gmin Wiejskich RP. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Stowarzyszenie Prezydentów Miast Polskich oraz Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot.
Partnerami instytucjonalnymi: Gdański Klub Biznesu, Fundacja RC, Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów, Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji, Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP, Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza, United Global Compact, Unia Miasteczek Polskich, Związek Powiatów Polskich.
