Rozrasta się nasza seria publikacji o protestach kaszubskich dzieci i ich rodziców przeciw lekcjom religii prowadzonym w zaborze pruskim w języku niemieckim. Po ubiegłorocznym sukcesie wydawniczym książki Bogusława Brezy i Kazimierza Kleiny „Strajki szkolne na Kaszubach w latach 1906-1907” ukazały się dwie kolejne publikacje na ten temat.
W książce „Strajki szkolne na Kaszubach 1906-1907” wydanej przez Instytut Balticum, Wydawnictwo Bernardinum i Kaszubsko-Pomorską Szkołę Wyższą pod redakcją dr Bogusława Brezy i senatora RP Kazimierza Kleiny, znalazły się publikacje wielu znakomitych historyków i publicystów. Podjęli się udanej zresztą próby przybliżenia zapomnianych – nawet na Pomorzu – uczniowskich protestów. Wcześniej zostały one zaprezentowane podczas konferencji naukowej przygotowanej wspólnie przez Kaszubsko-Pomorską Szkołę Wyższą w Wejherowie, Kaszubski Zespół Parlamentarny oraz Instytut Balticum w Gdyni. To historia bohaterskich dzieci z Kaszub, walczących o prawo do nauki religii w języku polskim w zaborze pruskim.
Historia zapomniana, ciągle badana i z całą pewnością niewystarczająco upamiętniona. Jak podkreślają eksperci, bez strajków nie byłoby takiego entuzjazmu miejscowej ludności w 1920 roku, kiedy Pomorze po zaborach wróciło do odrodzonej Rzeczpospolitej. Ich przebieg umocnił polską tożsamość narodową, identyfikację polskości z katolicyzmem, poczucie odrębności.
Fala strajków przetoczyła się w latach 1906-1907 przez całe Kaszuby. W niemal każdej protestującej placówce miały one podobny przebieg. Poprzedziły je liczne petycje domagające się nauczania w pruskich szkołach państwowych na terenie Kaszub religii w języku polskim. Gdy nie przyniosły rezultatów, dzieci zaopatrzone w pisemne zakazy rodziców, odmawiały nauczycielom odpowiadania w języku niemieckim na pozdrowienie bądź odpowiadały po polsku, milczały, gdy lekcje religii były prowadzone w języku niemieckim. Przez kilka miesięcy kaszubscy uczniowie nie przynosili do szkoły niemieckich podręczników i książeczek do nabożeństwa.
Uczniowie i ich opiekunowie nie ustępowali mimo zastosowanych przez zaborcę represji, kar pieniężnych, więzienia, zwolnień z pracy rodziców, wydłużania obowiązku szkolnego, przenoszenia strajkujących do niższych klas, nieprzyjmowania ich starszego rodzeństwa do gimnazjów i szkół wyższych itp. Stosowano też kary cielesne, na skutek których dochodziło nawet do kalectwa, czy zgonów. Z drugiej strony następowały pobicia zaangażowanych w tłumienie strajków nauczycieli, żandarmów, urzędników, podpalania ich mieszkań, szkół.
Tym razem Bogusław Breza w swoich najnowszych publikacjach pod redakcją Kazimierza Kleiny postanowił jeszcze bardziej wnikliwie i szczegółowo przybliżyć wydarzenia, które miały miejsce w gminach Puck i Sierakowice.
„Strajki szkolne w gminie Puck w latach 1906-1907” zostały wydane wspólnie z Gminą Puck z inicjatywy parlamentarzystów Kaszubskiego Zespołu Parlamentarnego: senatorów Sławomira Rybickiego i Kazimierza Kleiny oraz posła Kazimierza Plocke. Wcześniej w gminie Puck odbyło się spotkanie dotyczące upamiętnienia bohaterskich czynów mieszkańców gminy w tamtych latach, a we wrześniu 2023 r. została odsłonięta tablica pamiątkowa w Szkole Podstawowej w Łebczu.
Kolejną pozycję przypominającą polski patriotyczny zryw – „Strajki szkolne w gminie Sierakowice w latach 1906-1907” – Instytut Balticum wydał wspólnie z Wydawnictwem Bernardinum, dzięki dofinansowaniu przez Biura Senatorskie Kazimierza Kleiny i Stanisława Lamczyka oraz Alicję i Damiana Goszów.
Wcześniej Instytut Balticum wydał publikację Lidii Burzyńskiej-Wentland „Strajki szkolne na terenie dzisiejszej gminy Linia w powiecie wejherowskim w latach 1906-1907” pod reedukacją Kazimierza Kleiny.
